خدایان مصر

مصریان باستان از مذهبی ترین مردم روی زمین بودند. آنها از بسیاری از چیزها می ترسیدند و اعتقادی قوی به علوم ماوراء الطبیعه داشتند. از همین اعتقاد قوی، خدایان مصر باستان متولد شدند.

مصریان باستان معتقد بودند که اگر خدایی محلی و خاص هر مکان وجود داشته باشد پس در نتیجه به احتمال زیاد بیش از یک خدا برای عالم وجود دارد. در حالی که بیشتر خدایان مصر باستان محلی بودند، بعضی از آنها مانند رع (RA)، اوزیریس (Osiris) و توث (Thoth) به مرحله پرستش قومی رسیدند.( اخبار جهان )

دین در مصر باستان خیلی با دین های امروزی متفاوت نبوده است چرا که هر دو بر انجام کارهای خوب و به دست آوردن جایی در زندگی پس از مرگ متمرکز شده اند.

با این که دین مصریان باستان، پیچیده و گسترده به نظر می رسد ولی نسبتاً انعطاف پذیر بوده و بر اساس اعتقاد به شخص یعنی فرعون تحول پیدا کرده بود. خدایان مصری اغلب هم صفات انسانی و هم روح گرایانه داشتند که همین آن ها را جالب و قابل توجه می سازد.

در اینجا 25 واقعیت خواندنی درباره خدایان مصر باستان و سیستم مذهبی مصری ها بیان می شود که احتمالاً تاکنون آنها را نشنیده اید.

 ( اخبار )

⇐ 25- در دوران پیش از آغاز سیستم دودمانی در مصر، مذهب بیشتر روح گرایانه (جان گرایانه یا آنیمیسم) بود. روح گرایی به معنی قایل بودن به وجود روح در جانوران، گیاهان، اشیا و پدیده های طبیعی است.

⇐ 24- بسیاری از خدایان معروف مصری، به دوران روح گرایی نسبت داده می شوند. آنوبیس، خدای مرگ و تشییع جنازه را در نظر بگیرید. این خدا با سر شغال نمایش داده می شده چراکه در نواحی بیابانی ای که مصریان درگذشتگان شان را در آنها دفن می کردند اغلب جانوران نیز دیده می شدند.

⇐ 23- مصریان باستان، خدای گِیتور (Gator) یا کروکودیل داشتند. (این خدا از نظر تکنیکی سر کروکودیل رود نیل را داشته است.) این خدا سوبک (sobek) نام داشته و یکی از قدرتمندترین و قدیمی ترین خدایان محسوب می شده است. سوبک به عنوان حافظ راه آب ها، مانند بیشتر کروکودیل ها از خوردن ماهی، لذت می برده است. برای نشان دادن اهمیت این خدا، در بسیاری از معابد مصر باستان، کروکودیل های زنده درون حوضچه هایی نگهداری می شدند.

⇐ 22- با این که مصریان باستان بیش از 2000 خدا داشتند، بیشتر آنها تنها شهرتی محلی در بخش های کوچکی از امپراطوری مصر را داشتند.( امروز چندمه )

⇐ 21- همان طور که امروزه فرقه های مختلف مسیحیت داریم (کاتولیک، متودیسم، ارتودکس شرقی و غیره)، مصریان باستان هم دارای چندین مکتب فکری مذهبی بودند که هر کدام ادعای برتری نسبت به بقیه را داشتند.

⇐ 20- داستان «رع» خدای خورشید یکی از جالب ترین داستان ها درباره خدایان مصر باستان است. گفته شده هر شب، این خدا به وسیله الهه آسمان، نات (nut) خورده می شود و سپیده دم روز بعد دوباره متولد می شود.

⇐ 19- عبادت خدایان مصر که یکی از با دوام ترین مذاهب جهان به شمار می رود بیش از 3000 سال طول کشید. مذهب بودایی حدود 2500 سال، مسیحیت 2000 سال، اسلام 1400 سال و فرقه مذهبی مورمن 200 سال عمر کرده اند.

⇐ 18- هرگاه فرعون جدیدی به قدرت می رسید، اغلب خدای محلی و از مکتب فکری وی، به عنوان خدای ملی اصلی ترویج می شد. به عنوان مثال در سال های پادشاهی میانی (2000 تا 1700 قبل از میلاد) وقتی قدرت به فرعون تیبس (Thebes) رسید، آمون (amun) پس از آمیخته شدن با رع، خدای ملی آمون- رع شد.

⇐ 17- مصریان از باورهای روح گرایی (آنیمیسم) فراتر رفتند. آنها ویژگی های جانوران را در خدایان می گنجاندند که این کار کاربرد مهمی برایشان داشته. این کاربرد نمایش حالت ذهنی و فکری خدا بوده است. اگر خدایی خشمگین می شد، سر آن به صورت شیر ترسناکی نمایش داده می شد. به جایش اگر این خدا آرام و ملایم بود، ممکن بود که از سر گربه استفاده شود.

⇐ 16- خدایان اغلب با بدن انسان و سر حیوان ترسیم می شدند. تصاویر بدن یک حیوان و سر انسان، اغلب به نمایندگی از پادشاهان نمایش داده می شدند.

⇐ 15- خدایان مصر اغلب چنین دیده می شدند که نماد مرموز «آنخ» (Ankh) را نگه داشته اند. آنخ که یک صلیب با دسته بود نماد زندگی جاوید بود. این صلیب به شکل کلید، کلید حیات شناخته می شد و بقا و ابدیت قوانین خدایان را تقویت می کرد.

⇐ 14- در بسیاری از نقاشی های باستانی، تشخیص زن یا مرد بودن خدا کار دشواری به نظر می رسد، ولی ترفندی هم برای تشخیص آنها وجود دارد و آن این که خدایان مرد، دارای پوست قهوه ای مایل به قرمز تیره اند در حالی که خدایان زن دارای پوست زرد اند که دلالت بر سبک زندگی آنها دارد.

⇐ 13- خدای «بِس» (Bes)، یکی از پرمشغله ترین خدایان مصر باستان بوده است چراکه به عنوان خدای کودکان و مادران، خانوارها، کابوس ها و حتی نیش عقرب، عمل می کند.

⇐ 12- مصر باستان، در بیشتر زمان موجودیت خود کشوری مشرک (چند خدایی) بوده است، فقط در دوره کوتاهی در طول دودمان هجدهم، به دستور فرعون آخناتن پرستش  یک خدا، اجباری گردید. این تک خدایی، بر محور تفکرات آتن یونان (Aten) بود. در آن زمان قرص خورشید به Ra نسبت داده شد.

⇐ 11- غیر از خدایان، شیطان ها هم نقشی قوی در نظام باورهای مصر باستان ایفا می کردند. با آن که شیاطین قدرتمندتر از انسان ها بودند، در مقایسه با خدایان قدرت کمتری داشتند ولی به طور معمول فناناپذیر بودند و در یک لحظه می توانستند در چند مکان باشند.

⇐ 10- یکی از معروف ترین نمادهای مصر باستان، سوسک سرگین غلتان (scarab beetle) بوده که نماینده رستاخیر و حفاظت بوده است. مردم محلی اغلب طلسم آن را برای ایمنی به خود می آویختند. این طلسم به خِپری (Khepri) خدای تولد مجدد نیز اشاره دارد.

⇐ 9- یونانیان باستان، خدایان همتای زیادی با مصریان باستان داشتند. زمانی که اسکندر مقدونی از این منطقه عبور می کرد، برای مشورت با آمون (Amun) غیب گو توقف کرد. آمون خدایی بود که یونانیان احساس می کردند زئوس را نشان می دهد. اسکندر، به قدری در مصر باستان شهرت داشت که غیبگویی به نام سیوا اسس (Siwa Oasis)، وی را پسر آمون نامید.

⇐ 8- ازدواج های بی تناسبی هم بین خدایان در آسمان ها صورت می گرفته: شو (Shu) (به معنای مرکز) که خدای هوای خشک و نور خورشید بوده، با تِفنات (tefnut) خدای رطوبت که باران را کنترل می کرد، ازدواج کرد.

⇐ 7- فرعون، واسطه بین خدایان و مصریان باستان بوده. نقش وی آن بود که به دقت و با حفظ رابطه خوب با خدایان این تعادل ظریف را حفظ کند. مردم محلی بر این باور بودند که یک فرعون بعد از مرگش به خدا تبدیل خواهد شد به شرط این که وزن قلبش، سبک تر از یک پر باشد.

⇐ 6- الهه باستت (bastet)، بدن یک زن و سر یک گربه را داشت. پیروان مکتب باستت به قدری به گربه ها احترام می گذاشتند که گربه های خانواده را پس از مرگ مومیایی می کردند. باستان شناسان در کنار پرستشگاه اصلی این الهه در شهر باباستیس (Bubastis) گورستانی از تعداد زیادی گربه مومیایی شده نیز پیدا کردند.

⇐ 5- زندگی مذهبی در مصر باستان تا حد زیادی بر مبنای نخبه گرایی بود. فقط روحانیون، کاهن ها، فرعون و برخی از اعضای خانواده اش مجاز بودند وارد معابد شوند. مصریان عادی بایستی در کنار دروازه معبد، متوقف می شدند.

⇐ 4- خدای گِب  (geb) با وجود اهمیت زیاد، هیچ گاه صاحب مکتبی مانند مکاتب دیگر مثل اریسیس و امون نشد. درباره خدای گب به عنوان خدای زمین این باور وجود داشت که خنده اش باعث ایجاد زمین لرزه می شود.

⇐ 3- مصریان باستان، تندیس های بی شماری از خدایان شان بر پا کرده بودند، آنها را با سدر معطر شستشو می دادند و قبل از پوشاندن مجسمه با لباس و جواهرات و تزئین کردن شان آن را روغن مالی می کردند.

⇐ 2- یکی از منفورترین خدایان مصر باستان، ست (Set) نام داشته که خدای بی نظمی، اغتشاش و جنگ بوده است. وی بدن انسان و سر حیوان داشته که مصرشناسان، قادر نیستند این حیوان را شناسایی کنند. ست به خاطر قتل برادرش اسیریس (Osiris) و نشستن بر تخت سلطنت وی به شدت منفور بوده است.

⇐ 1- یکی از متمایزترین علایم مصریان باستان، چشم هورس (eye of horus) بوده که اغلب به عنوان طلسم محفاظتی استفاده می شده است.( تاریخ امروز )